Cara Solat Rasulullah shallallahu 'alaihi wa sallam (S.A.W.)
Rasulullah shallallahu
'alaihi wa sallam telah bersabda,
ﺻَﻠُّﻮﺍ ﻛَﻤَﺎ ﺭَﺃَﻳﺘُﻤُﻨِﻲ
ﺃُﺻَﻠِّﻲ
"Solatlah
kamu sebagaimana kamu melihat aku solat." (HR. Al-Bukhari no. 628, 7246
dan Muslim no. 1533)
Ini adalah
perintah baginda kepada umatnya agar meneladani cara solat bertepatan dengan
apa yang baginda tunjukkan. Bagaimana kaifiyah solat yang baginda ajarkan?
Berikut
adalah aturan solat mengikut sunnah Rasulullah shallallahu 'alaihi wasallam
untuk panduan anda semua.
1. RAKAAT
PERTAMA
a) Berwuduk terlebih dahulu. [1]
b) Berniat di dalam hati dan tidak dilafazkan. [2]
c) Menghadap kiblat, iaitu Kaabah. [3]
Perhatian:
- · Menghadap Kaabah bukan bermakna menyembah Kaabah, tetapi tetap menyembah Allah 'Azza wa Jalla. Kita menghadap Kaabah kerana kita diperintahkan Allah untuk itu dan kita pun tunduk pada perintah-Nya.
- · Meletakkan sutrah di hadapanmu (sutrah iaitu sekatan, seperti: tembok, tiang dan lain-lain). Tinggi sutrah iaitu setinggi satu hasta (dari hujung jari tengah sampai siku). [4] Manakala jarak antara sutrah dan tempat sujud adalah kira-kira boleh dilalui seekor kambing. [5]
- · Lakukanlah solat dengan berdiri, bila tidak mampu, maka boleh duduk. Bila tidak mampu duduk, maka dengan berbaring, dan jika tidak mampu menggerakkan anggota badan maka boleh dengan isyarat. Bila tidak mampu dengan isyarat, maka dengan hati. [6]
Nota kaki :
[1] HR.
Muslim
[2] HR.
Al-Bukhari dan Muslim
[3] QS.
Al-Baqarah: 144
[4] HR.
Muslim
[5] HR.
Al-Bukhari dan Muslim
[6] HR.
Al-Bukhari
2.
Bertakbiratul ihram, dengan mengucapkan: "Allahu Akbar" sambil
mengangkat kedua tangan sejajar dengan bahu [7] atau telinga, [8] serta melihat
ke tempat sujud, tidak menoleh ke kiri atau ke kanan. [9]
Mengangkat
tangan ketika takbir boleh dilakukan dengan salah satu dari tiga keadaan:
1. Sebelum
ucapan takbir. [10]
2. Bersamaan
dengan ucapan takbir. [11]
3. Sesudah
ucapan takbir. [12]
Jari-jemari
tangan semasa takbir dirapatkan, tetapi tidak digenggam, dan jari-jemarinya
menghadap ke atas. [*]
Nota kaki :
[7] HR.
Al-Bukhari dan Muslim
[8] HR.
Al-Bukhari dan Muslim
[9] HR.
Al-Bukhari dan Muslim
[10] HR.
muslim
[11] HR.
Al-Bukhari dan Abu Dawud
[12] HR.
Al-Bukhari dan Muslim
3.
Meletakkan telapak tangan kanan di atas belakang telapak tangan kiri, atau di
lengan bawah tangan kiri, atau tangan kanan menggenggam tangan kiri, [13] dan
kedudukan kedua tangan di dada. [14]
• Membaca
doa istiftah, di antaranya:
Subhaanakallahumma
wabihamdika, WA TABAARAKASMUKA wa ta'aala jadduka, WA LAA ILAAHA GHAIRUK.
"Maha suci
Engkau ya Allah, segala puji hanya bagi-Mu, Maha berkah nama-Mu, Maha tinggi
kekayaan-Mu, dan tidak ada tuhan yang berhak disembah kecuali Engkau."
[15]
Nota kaki :
[13] HSR.
An-Nasa-i
[14] HSR.
Abu Dawud dan An-Nasa-i
[15] HSR.
Abu Dawud
4. • Membaca
Ta'awudz:
A'UUDZUBILLAHIS
samii'il 'ALIIM, MINASY syaithaanirrajiim, MIN hamzihi, WA NAFKHIHI, WA
NAFTSIH.
"Aku
berlindung kepada Allah Yang Maha mendengar lagi Maha mengetahui, dari (godaan)
syaitan yang terkutuk serta dari kegilaannya, kesombongannya dan dari sya'irnya
yang tercela. [17]
• Membaca
surat al-Fatihah, tetapi, bacaan "Bismillaahirrahmaanirrahiim"
diperlahankan (tidak dikuatkan). [17]
Nota kaki :
[16] HSR.
Abu Dawud dan selainnya
[17] HSR.
An-Nasa-i
5. •
Membaca: "Aamiiin" selepas selesai membaca "Waladhdhaalliin".
[18]
• Setelah
membaca al-Fatihah, bacalah salah satu surah atau ayat-ayat al-Qur'an yang
engkau hafal. [19] Bacaan surah atau ayat-ayat ini dibaca pada rakaat pertama
dan kedua sahaja.
• Setelah
selesai membaca surah, maka berdiam seketika (thuma'niinah). [20]
Nota kaki :
[18] HR.
Al-Bukhari dan Muslim
[19] HR.
Al-Bukhari dan Muslim
[20] HSR.
Abu Dawud dan At-Tirmidzi
6. •
Melakukan rukuk sambil bertakbir (mengucapkan: "Allahu Akbar") dan
mengangkat kedua tangan selari dengan bahu atau telinga. [21]
Kedudukan
rukuk ': Belakang rata, dan kepala selari dengan punggung. [22] Kedua telapak
tangan diletakkan [23] atau menggenggam [24] kedua lutut dan jari-jemari
direnggangkan. [25]
Lakukanlah
rukuk 'dengan thuma'niinah, iaitu diam seketika, sehingga tulang-tulang
menepati kedudukannya. [26]
Kemudian
membaca:
SUBHAANA
RABBIYAL 'ADZIIM
"Maha
suci Allah Yang Maha agung." (Sebanyak 3x) [27]
Nota kaki :
[21] HR.
Al-Bukhari dan Muslim
[22] HSR.
Abu Dawud
[23] HR.
Al-Bukhari
[24] HSR.
Abu Dawud
[25] HR.
Al-Bukhari
[26] HR.
Al-Bukhari dan Muslim
[27] HR.
muslim
7. • Bangkit
dari rukuk '(I'tidaal), dengan mengangkat kedua tangan selari dengan bahu atau
kedua telinga sambil mengucapkan:
SAMI'-ALLAAHU
LIMAN HAMIDAH
"Allah
Maha mendengar orang yang memuji-Nya." [28]
Setelah
tegak berdiri lalu mengucapkan:
RABBANA WA
lakalhamdu, HAMDAN katsiiran thayyiban, mubaarakan fiih.
"Ya
Rabb kami, segala puji hanya milik-Mu dengan pujian yang baik lagi banyak serta
penuh berkat." [29]
Ketika
berdiri ini pun harus tenang, tidak tergesa-gesa. [30]
Nota kaki :
[28] HR.
Al-Bukhari dan Muslim
[29] HR.
Al-Bukhari dan Muslim
[30] HR.
Al-Bukhari dan Muslim
8. •
Melakukan sujud sambil bertakbir, kemudian meletakkan kedua lutut terlebih
dahulu daripada kedua tangan (atau boleh pula sebaliknya). [31]
- Kedudukan
sujud: Kedua tapak tangan dibuka, tidak mengepal, dan diletakkan selari dengan
bahu atau telinga, kedua sikut diangkat, dijauhkan dari lantai dan
direnggangkan / dijauhkan dari rusuk kiri dan kanan, sehingga ketiak kelihatan,
kecuali ketika solat berjemaah, maka kedua sikut dirapatkan ke sisi rusuk. [32]
- Kedudukan
jari-jemari ketika sujud: Jari-jemari tangan dirapatkan [33] dan menghadap
kiblat. [34]
Nota kaki :
[31] HSR.
Abu Dawud
[32] HSR.
Abu Dawud dan An-Nasa-i
[33] HSR.
Ibnu Khuzaimah
[34] HR.
Al-Bukhari
9. -
Kedudukan ketika sujud: Kedua paha dibuka, [35] lalu hujung jari-jemari kaki menghadap
kiblat dan kedua tapak kaki ditegakkan serta kedua tumit dirapatkan. [36] Jarak
antara paha dan rusuk dijauhkan. [*]
- Sujudlah
dengan thuma'niinah dan lakukanlah dengan menampal tujuh anggota badan: dahi
dan hidung, kedua tangan, kedua lutut, dan hujung jari-jemari kedua kaki. [37]
Bacaan
ketika sujud:
SUBHAANA
RABBIYAL A'LAA.
"Maha
suci Allah Yang Maha tinggi." (Sebanyak 3x) [38]
Nota kaki :
[35] HR.
Al-Bukhari dan Muslim
[36] HSR.
Ibnu Khuzaimah
[*] Kitab
Al-Qaulul Mubin Fil Akhtaail mushalliin
[37] HR.
Al-Bukhari dan Muslim
[38] HR.
muslim
10. •
Bangkit dari sujud sambil bertakbir lalu duduk Iftirasy (untuk duduk di antara
dua sujud), iaitu duduk dengan bertumpu pada tapak kaki kiri dan tapak kaki
kanan ditegakkan. [39]
Cara duduk
Iftirasy yang salah: Duduk bertumpu di atas kedua tapak kaki.
Nota kaki :
[39] HR.
muslim
11. - Posisi
tangan ketika duduk iftirasy: tapak tangan kanan diletakkan di atas paha kanan,
demikian juga dengan tangan kiri. [40] Atau tapak tangan kanan diletakkan di
lutut kanan seolah-olah menggenggamnya, demikian juga tapak tangan kiri. [41]
Membaca doa:
RABBIGHFIRLII
RABBIGHFIRLII.
"Ya
Tuhanku ampunilah aku, Ya Tuhanku ampunilah aku." [42]
Nota kaki :
[40] HR. muslim
[41] HSR.
An-Nasa-i
[42] HSR.
Abu Dawud
12. • Lalu
sujud semula, kemudian bangkit dari sujud sambil bertakbir, dan duduk seketika
sebagai duduk rehat. [43] Kemudian bangkit dengan mengepalkan tangan [47] atau
dengan membukanya. [45]
• rakaat
kedua:
Melakukan
rakaat kedua dengan memeluk tubuh, lalu membaca surah al-Fatihah. [46]
- Rakaat
kedua lebih singkat dari rakaat pertama. [47] Sehingga membaca surah yang lebih
pendek dari surah di rakaat pertama. Kemudian rukuk ', I'tidaal, sujud dan
duduk di antara dua sujud sebagaimana pada rakaat pertama.
Nota kaki :
[43] HR.
Al-Bukhari dan Muslim
[44] HSR.
Al-Baihaqi
[45] HR.
Al-Bukhari
[46] HR.
muslim
[47] HR.
muslim
13. -
Selepas sujud kedua, maka lakukanlah tasyahhud Awal dengan posisi duduk iaitu
duduk Iftirasy.
Kedudukan
tangan ketika tasyahhud awal:
- Tangan
kanan menggenggam jari kelingking dan jari manis, adapun ibu jari dan jari
tengah membentuk bulatan, atau boleh juga digenggam seluruhnya. Kemudian jari
telunjuk ditegakkan sambil digerak-gerakkan. [48]
- Pandangan
mata harus tertumpu pada telunjuk. [49]
Nota kaki :
[48] HSR.
Ibnu Majah
[49] HR.
muslim
14. Dan
membaca doa Tasyahhud Awal:
ATTAHIYYATULILLAH
WASH shalawaatu wath THAYYIBATS, Assalaamu'alaika ayyuhannabiyyu WARAHMATULLAHI
WABARAKAATUH, ASSALAAMU'ALAINA WA 'ALAA' IBAADIL-LAHISH shaalihiin. ASYHADU
AN-LAA ILAAHA ILLALLAAH, WA ASYHADU ANNA MUHAMMADAN 'ABDUHU WA rasuuluh.
"Seluruh
penghormatan hanyalah milik Allah dan juga seluruh pengagungan serta kebaikan.
Semoga kesejahteraan terlimpahkan kepada Nabi shallallahu 'alaihi wasallam,
demikian juga rahmat Allah dan berkat-Nya. Semoga kesejahteraan dicurahkan
kepada kita dan kepada hamba-hamba Allah yang soleh. Aku bersaksi bahawa tidak
ada tuhan yang berhak disembah kecuali Allah dan aku bersaksi bahawa Nabi
Muhammad shallallahu 'alaihi wasallam adalah hamba dan Rasul-Nya. "[50]
Nota kaki :
[50] HR.
Al-Bukhari dan Muslim
15. Dan
membaca selawat:
ALLAHUMMA
SHALLI 'ALAA MUHAMMAD WA' ALA AALI MUHAMMAD, KAMAA shallaita 'ALAA Ibraahiim
WA' ALAA AALI Ibraahiim, INNAKA hamiidum MAJIID. ALLAHUMMA BAARIK 'ALAA
MUHAMMAD WA' ALAA AALI MUHAMMAD, KAMAA BAARAKTA 'ALAA Ibraahiim WA' ALAA AALI
Ibraahiim, INNAKA hamiidum MAJIID.
" Ya
Allah , berikanlah rahmat kepada Nabi Muhammad shallallahu ' alaihi wasallam
dan keluarganya , sebagaimana Engkau memberikan rahmat kepada Nabi Ibrahim '
alaihissalam dan keluarganya . Sesungguhnya Engkau Maha Terpuji lagi Maha agung
. Ya Allah berkatilah Nabi Muhammad shallallahu ' alaihi wasallam dan
keluarganya , sebagaimana Engkau berkahi Nabi Ibrahim ' alaihissalam dan
keluarganya . Sesungguhnya Engkau Maha Terpuji lagi Maha agung . " [ 51 ]
Nota kaki :
[ 51 ] HR .
Al - Bukhari dan Muslim
16. • Bila
solat Subuh, Jumaat atau solat dua rakaat yang lain, maka tidak ada Tasyahhud
Awal, tetapi terus melakukan Tasyahhud Akhir, dengan posisi duduk, iaitu duduk
Iftirasy, [52] dan membaca seperti bacaan di atas lalu ditambah dengan doa:
Allahumma
innii a'uudzubika MIN 'ADZAABI JAHANNAM, WA MIN' adzaabil QABRI, WA MIN
Fitnatil mahyaa WAL mamaati, WA MIN SYARRI Fitnatil masiihid DAJJAL.
"Ya
Allah, sesungguhnya aku berlindung kepada-Mu dari azab neraka jahannam, azab
kubur, fitnah dalam kehidupan dan kematian dan dari keburukan fitnah al-Masih
Dajjal." [53]
Dan berdoa
lagi mengikut yang diinginkan.
Nota kaki :
[52] HR.
Al-Bukhari
[53] HR.
Al-Bukhari dan Muslim
17. •
Apabila engkau telah melakukan Tasyahhud Awal, maka bangkitlah, dan lakukan rakaat
ketiga dengan tangan memeluk tubuh dan membaca al-Faatihah dan tidak membaca
surah lain selepas. Kemudian rukuk ', I'tidaal, sujud dan duduk di antara dua
sujud lalu sujud kedua seperti biasa.
- Bila solat
Maghrib, maka pada rakaat ketiga ini lakukanlah Tasyahhud Akhir selepas
melakukan sujud kedua. Kedudukan duduknya iaitu, duduk Tawarruk (dengan posisi:
Telapak kaki kanan ditegakkan, kaki kiri diletakkan di bawah kaki kanan, dan
punggung duduk di lantai). Bacaannya sama dengan yang sebelumnya. [54]
- Bila tidak
mampu duduk tawarruk seperti gambar no. 24, maka boleh melakukannya seperti
pada gambar no. 25.
Nota kaki :
[54] HR.
Al-Bukhari
18. •
Apabila engkau telah melakukan sujud kedua, maka bangkitlah dan dirikanlah
rakaat keempat. Lalu rukuk ', I'tidaal, sujud, duduk di antara dua sujud dan
sujud kedua seperti biasa. Maka lakukanlah Tasyahhud Akhir dengan kedudukan
duduk Tawarruk.
• Setelah
itu salam, bermula dengan menolehkan wajah ke kanan sambil mengucapkan:
ASSALAAMU
'ALAIKUM WA rahmatullaah.
"Semoga
keselamatan dan rahmat Allah tercurah kepada kamu." [55]
Lalu
menolehkan wajah ke kiri dengan mengucapkan ucapan yang sama.
Nota kaki :
[55] HR.
muslim
Demikianlah
pembaca tuntunan solat secara ringkas berdasarkan sunnah Rasulullah shallallahu
'alaihi wasallam. Untuk penjelasan lebih lengkap dan detail sila membaca buku
Sifat Solat Nabi shallallahu 'alaihi wasallam karya Asy-Syaikh Muhammad
Nashiruddin Al-Albani rahimahullah.
Semoga
bermanfaat.
Wallahu
a'lam bish-shawab.
